Hoewel academisch geschoold, positioneer ik mij als publieksfilosoof. Niet om een zo groot mogelijk publiek te behagen, maar om filosofie toegankelijk te maken voor niet-filosofen. Als denkgereedschap voor de dagelijkse praktijk. Zakelijk zowel als privé.
Na mijn studie merkte ik dat ik in het café niet kon uitleggen wat filosofie is en wat je ermee kunt. Dat lag niet aan het café, maar aan de complexe filosofische begrippen en redeneringen. Door aanvullende opleidingen heb ik leren spreken over filosofie. Als journalist en tekstschrijver ben ik gewend ingewikkelde zaken op een eenvoudige manier te verwoorden. Uit ervaring weet ik dat mensen die op zich prima in staat zijn gecompliceerde zaken te doorzien, het toch op prijs stellen dat deze helder en simpel worden verwoord.
Laten we wel wezen: veel mensen verbergen zich liever achter taal dan dat ze er iets mee verduidelijken. Niet alleen in Den Haag en in de advocatuur, maar ook sommige filosofen. Dan zijn we aanbeland bij de retorica en de kritiek van de klassieke filosofen op de sofisten. Bij hen ging het er niet om gelijk te hebben, maar om het te krijgen.
Hoe ik invulling aan publieksfilosofie geef? Veel lezen, veel denken, het verbinden van filosofisch gedachtegoed met concrete situaties. De taal vinden om er op een aansprekende manier over te communiceren.
Een publieksfilosoof verhoudt zich tot een academische filosoof als een journalist tot een wetenschapper. De laatste moet elke bewering staven met argumenten en bewijzen. De eerste voert ook argumenten aan, maar geeft daarnaast ook meningen weer. Hij legt mogelijk verrassende verbanden en mag soms kort door de bocht gaan. Hij mag zelfs vermaken. Het uiteindelijke doel is anderen te helpen bij hun denkproces.
Een publieksfilosoof is geen systeembouwer. Hij is iemand die de vertaalslag maakt van filosofisch gedachtegoed naar tastbare, duidelijke ideeën. Publieksfilosofie gaat over concrete zaken. Over dat éne kunstwerk, in plaats van over kunst in het algemeen. Een publieksfilosoof wil prikkelen en uitdagen. Als publieksfilosoof ben je geslaagd als je mensen kan laten denken: filosofie, dat heeft mij iets te zeggen. Als ogen gaan twinkelen.
Inspirerende personen op het gebied van de publieksfilosofie zijn voor mij René Gude en Bert Keizer. Ik heb ze jaren geleden zien opereren als stand-up filosofen tijdens de Nacht van de Filosofie in Felix Merites in Amsterdam. Luchtig, geestig en gevat kunnen spreken over filosofische onderwerpen betekent dat je echt inzicht hebt. De helaas overleden René Gude heeft de publieksfilosofie in Nederland op de kaart gezet. Een andere inspirator voor mij is Alain de Botton. Hij kan soms wat al te commercieel worden, maar zegt al jarenlang hele rake dingen. Hij heeft de filosofie afgestoft.