Wat versta je eigenlijk onder integriteit, samenwerken, collegialiteit of inspiratie? De Socratische gesprekstechniek kan verhelderend werken en voor een nieuw gevoel van saamhorigheid zorgen.
Ook in te zetten als onderdeel van een bedrijfsuitje of motivatiedag.
Interactieve socratische lezing over veiligheidsbeleving NS-medewerkers
In het kader van de ‘Week van de Veiligheid’ organiseerde de afdeling ‘Quality, Health, Safety & Environment’ van NS Operatie een interactieve socratische lezing waarop NS-personeel zich kon inschrijven. Een socratisch gesprek dankt zijn naam aan de Griekse filosoof Socrates, die in de vijfde eeuw voor de Christelijke jaartelling leefde. Deze filosoof ging de geschiedenis in als zeer bijzondere vragensteller, iemand die echt dóórvroeg en op die manier meer aan het licht bracht dan gebruikelijk. In het bedrijfsleven wordt het socratisch gesprek ingezet om medewerkers van een organisatie vruchtbaar te laten nadenken waar het om gaat in een bepaald facet van het werk. In dit geval ging het om veiligheid.
Lezing en gesprek
Een socratisch gesprek duurt volgens de daarvoor geldende regels 12 tot 35 uur. Het alternatief werd een boeiende werkvorm van 3 uur. Jacqueline Duurland van de Filosofiefabriek heeft in samenspraak met de Adviseurs Veiligheidscultuur van de NS gekozen voor een combinatie van lezing en gesprek. De lezing gaf informatie over de figuur Socrates en de specifieke kenmerken van zijn wijze van vragen. Dit werd als heel interessant ervaren. De gesprekken volgden de socratische regels: een goede vraag kiezen, concrete voorbeelden uit de praktijk geven, samen een voorbeeld selecteren en zo waardevrij mogelijk bevragen. En bij dit alles geen gebruikmaken van externe autoriteiten maar alleen uit de eigen ervaring putten.
Resultaten en bevindingen
Of deelnemers aan een socratisch gesprek snel en eenvoudig een concreet voorbeeld kunnen schetsen is altijd de vraag maar in dit geval buitelden de interessante praktijkvoorbeelden over elkaar heen. De deelnemers, die van verschillende afdelingen kwamen en elkaar niet of nauwelijks kenden luisterden geïnteresseerd naar elkaars voorbeelden. Wat mij als gespreksleider opviel, is dat de NS door deze werknemers als bedrijf wordt ervaren dat heel zorgvuldig met zijn mensen en klanten omgaat. Dit bracht met zich mee dat er ook veel van het bedrijf wordt verwacht qua zorgzaamheid. Socrates zou tevreden zijn geweest: men ging eerlijk bij zichzelf te rade en was nog lang niet uitgepraat. Een vruchtbare bijeenkomst.
De reactie van een deelnemer: “Jacqueline vertelt op aansprekende wijze over de filosofie uit de oudheid, en hoe we deze wijsheid van weleer kunnen toepassen in de dagelijkse praktijk. Aan de hand van concrete situaties begeleidt Jacqueline een groep vakkundig in het voeren van een socratisch gesprek. Ze weet deelnemers enthousiast te krijgen om de kunst van het vragen stellen eigen te maken.”